ONGEZOUTEN Hoorn

Tijdens de terugblik op het proces achter de totstandkoming van het stadsstrand lichtte Hoornse wethouder Arthur Helling toe dat de gemeente de dijkversterkingsopgave vanuit meerdere doelstellingen aanvloog. Zij wilden de noodzakelijke ingreep gebruiken om toegevoegde waarde voor de bewoners te creëren. Het idee van een stadsstrand zong al jaren rond, maar werd in combinatie met de noodzakelijke dijkversterkingsopgave een haalbaar plan. Gemeentelijk projectleider Hans Manten, provinciaal adviseur water Harry van der Pijl en Yaron Daniël, adviseur programmamanagement bij het HHNK, beaamde dat de verschillende belangen bij elkaar brengen lastig is, maar ook zeer waardevol wanneer dat lukt. In het proces achter de totstandkoming het stadsstrand is dat gebeurd door in positieve zin net buiten de eigen kaders te treden, in te leven in ieders belang en gezamenlijk na te denken over oplossingen. Een voorbeeld hiervan is het veiligheidsprofiel van de Oeverdijk. Daar ontwierpen de verschillende partijen gezamenlijk tot een meest optimale oplossing te komen én met oog voor beide belangen; een stevige oeverdijk en een landschap dat zicht voegt bij de functie en het gebruik van het stadsstrand.

"In het proces achter de totstandkoming het stadsstrand is dat gebeurd door in positieve zin net buiten de eigen kaders te treden, in te leven in ieders belang en gezamenlijk na te denken over oplossingen."  

Landschapsarchitect en voormalig Provinciaal Adviseur Ruimtelijke Kwaliteit (PARK) Steven Slabbers noemde het stadsstrand in Hoorn een oplossing die voorziet in de noodzakelijke dijkversterkingsopgave en tegelijkertijd zorgt voor een situatie die veel interessanter wordt om te wonen, te werken, te vertoeven én ecologische kwaliteit toevoegt. In zijn verhaal over ‘Leven met het water NH’ zoomt Steven verder uit. Hij stelt dat de mens de afgelopen eeuwen het water zodanig op het leven heeft aangepast, waardoor het eindeloos geëngineerde watersysteem tegen de eigen randen aanloopt. Mede door de klimaatverandering kan het water nog maar beperkt worden aangepast op het leven, waardoor wij volgens Steven het leven op het water moeten aanpassen. Om deze omslag te kunnen maken, pleit Steven voor het herstellen van het natuurlijke watersysteem. Dit is niet alleen een ruimtelijke opgave, maar ook een maatschappelijke opgave. Enerzijds houdt dit in dat toekomstige ontwikkelingen moeten voldoen aan de condities die in 2100 gelden ten aanzien van klimaatverandering, zoals een hogere zeespiegel, hevigere neerslag en oplopende temperaturen, maar ook ruimte creëren voor onder andere waterberging en het grondgebruik afstemmen op de condities van de bodem. Anderzijds betekent het herstellen van het natuurlijke systeem een andere omgang met het beschikbare water door de mens zelf, het leren omgaan met wateroverlast en een strategische keuze wat betreft waterveiligheid; een gedifferentieerde veiligheidsnormering, verankerd in ruimtelijk ordeningsbeleid.


In het verhaal toonde Steven hoopvolle projecten. Naast het stadsstrand, werd bijvoorbeeld een plan getoond van de ontwikkeling van PARK 21 in de Haarlemmermeer tot BOS + WATER 21; een recreatief uitloopgebied waar nog meer groen, biodiversiteit en waterberging wordt toegevoegd. Om dit soort initiatieven te laten slagen, benadrukte landschapsarchitect en ontwerper van het Hoornse stadsstrand Paul Plambeck dat participatie in een vroeg stadium cruciaal is. Praat vanaf het begin met grondbezitters en andere betrokkenen, en stel van tevoren heldere kaders op. Kijk ook goed naar de verhouding tussen lokale initiatieven en de betekenis ervan op grotere schaal, en ga na wat je van het verleden kunt leren. Bij de clusterbui boven de Sammerspolder in 2021 bleef het water bijvoorbeeld het langste staan op de plaats van vier voormalige moerasmeertjes. Dat zijn plekken die bijvoorbeeld ingezet kunnen worden binnen de inrichting van een natuurlijk watersysteem.

"Praat vanaf het begin met grondbezitters en andere betrokkenen, en stel van tevoren heldere kaders op. Kijk ook goed naar de verhouding tussen lokale initiatieven en de betekenis ervan op grotere schaal, en ga na wat je van het verleden kunt leren."

Al met al stemt de boodschap van Steven hoopvol. Het landschap verandert voortdurend en die verandering is telkens weer nodig om onze opgaven op te lossen. Wees daarom niet bang voor een veranderend landschap, maar bedenkt oplossingen die goed werken én waarde toevoegen. Het stadsstrand is een van de voorbeelden die laat zien dat het kan.

Ben je benieuwd naar het hele verhaal ‘Leven met het water NH’ van Steven Slabbers? Je kunt het document hier downloaden


.