ONGEZOUTEN talkshow deel 1
Het ONGEZOUTEN programma begon met een talkshow onder leiding van Annelies Lely waarbij diverse betrokkenen van de ONGEZOUTEN locaties aan het woord kwamen. Volgens de Hoornse wethouder Arthur Helling heeft ONGEZOUTEN een bijdrage geleverd aan het vertellen van het unieke verhaal van het IJsselmeergebied en het (her)ontdekken van de kwaliteiten ervan, onder andere door tijdens iedere landing een of meerdere expedities te organiseren en een lezing over de betreffende opgave te faciliteren. Hij benadrukte dat we een balans moeten vinden tussen het koesteren van de bestaande kwaliteiten en tegelijkertijd op zoek moeten gaan hoe we met de nieuwe transities kwaliteit en meerwaarde aan het IJsselmeergebied kunnen toevoegen. Flos Fleischer van Coalitie Blauwe Hart Natuurlijk beaamde dit, omdat het IJsselmeergebied niet zal blijven zoals het nu is, mede door de druk op het zoete water en de klimaatverandering. ONGEZOUTEN stond volgens haar op verschillende locaties stil bij actuele opgaven die op die plek speelden en ging niet alleen met experts, maar ook met bewoners in gesprek. Adviseur landschap, cultuurhistorie en monumenten van provincie Fryslân Johan Kruiger omschreef de kracht van ONGEZOUTEN dan ook als het vroegtijdig met elkaar in gesprek gaan met elkaar op de locatie waar de opgave speelt en op informele wijze de opgave vanuit verschillende perspectieven benaderen. Ook kennisuitwisseling speelt hierbij een belangrijke rol, want over vaan het IJsselmeer zijn dezelfde opgaven aan de orde.
ONGEZOUTEN talkshow deel 2
In het tweede deel van de ONGEZOUTEN talkshow wisselden experts met elkaar van gedachten over de wijze waarop blijvend ruimte kan worden gecreëerd voor de dialoog over omgevingskwaliteit binnen grote opgaven in het IJsselmeergebied. Programmanager Deltaprogramma IJsselmeergebied Lukas Meursing en Jef Mühren zijn van mening dat het belangrijk is om gezamenlijk te blijven kijken naar de lange termijn, dus voorbij 2050. Tegelijkertijd is het ook goed om het verleden in ogenschouw nemen, omdat je principes uit het verleden kunt gebruiken voor de toekomst. Rijksadviseur van de Fysieke Leefomgeving Jannemarie de Jonge vult aan en benadrukt dat leren van het verleden om een andere verhouding tussen mens en natuur vraagt, omdat de maakbaarheid tot een einde loopt en we niet meer alles kunnen oplossen met technologie. De natuurlijke relaties van en tussen bodem en water zijn belangrijke voorwaarden waarop we kunnen leven. Op de grens tussen land en water gebeurt veel in het IJsselmeergebied, maar er dreigt gevaar voor versnippering als zonder onderlinge samenhang op die grens wordt gebouwd. In de dialoog over de toekomst van het IJsselmeergebied is het daarom belangrijk dat de stem van het geheel gehoord wordt en dat is volgens Jannemarie de kunst van de dialoog. De stem van het geheel wordt één stem als alle partijen elkaar vinden. Jannemarie vindt de manier waarop ONGEZOUTEN de dialoog voert niet alleen een cadeau voor het bestuur, maar meent dat het een vaste plek in de cultuur van samenwerken binnen het IJsselmeergebied zou moeten krijgen. Landschapsarchitect Jandirk Hoekstra haakt daarop in met het IJ-team, een inspiratieteam bestaande uit experts die concrete projecten in het IJsselmeergebied aanbevelingen op het gebied van omgevingskwaliteit probeert mee te geven in een vroegtijdig stadium. Een samenwerking met ONGEZOUTEN zou volgens Jandirk zeer nuttig zijn, omdat daarmee op creatieve wijze verschillende partijen in een vroegtijdig stadium bij elkaar worden gebracht om de dialoog over omgevingskwaliteit te voeren. Hij noemt de versterking van de Friese kust als een mogelijke plek waar je zou kunnen experimenteren met een koppeling tussen IJ-team en de ONGEZOUTEN gespreksmethode.
Uitreiking ONGEZOUTEN waaier
Na de ONGEZOUTEN talkshow volgde de overhandiging van de ONGEZOUTEN waaier aan gedeputeerden Sjaak Simonse (provincie Flevoland) en Gert Harm ten Bolscher (provincie Overijssel). De waaier is de opbrengst van de ruim twee jaar durende tocht door het IJsselmeergebied en bevat instrumenten waarmee op praktische wijze aan omgevingskwaliteit en participatie in het IJsselmeergebied kan worden gewerkt. Gedeputeerde Sjaak Simonse noemde de ONGEZOUTEN waaier een waardevolle toevoeging aan de participatie instrumenten die er al zijn. Het bevat onderdelen die uiterst goed in te zetten zijn in vroege stadia van projecten; eerst landen in het gebied en de omgeving (her)ontdekken, verhalen ophalen en zonder dat de belangen het gesprek te voeren over de opgave die in het gebied speelt. Gedeputeerde Gert Harm ten Bolscher voegde daar een mooie symbolische vergelijking aan toe. De waaier is letterlijk heel zwaar en moet je gezamenlijk dragen, net zoals de opgaven in het IJsselmeergebied. Je hebt elkaar nodig om met de (noodzakelijke) opgaven meerwaarde in het IJsselmeergebied te creëren.
